■ وقتي سيد الساجدين(ع) پس از فراغت از نماز دست بسته شده فرزند خود را مي بيند از علت آن جويا مي شود و مي گويند مگر متوجه اين همه فغان کودک به علت شکستگي دست کودک نشديد. نيز رسول الله(ص) در حين نماز صداي گريه کودک را مي شنود و براي رعايت حال او و مادرش نماز جماعت را کوتاه و خلاصه مي کند(منقول از سنن النبي). اين موارد چگونه با هم جمع مي شوند؟
پاسخ: قبل پاسخ به این سوال یادآوری دو نکته ضروری است
اول: حضورقلب و عدم حضور قلب دائر مدار رضا و عدم رضای خداست. در هر چه رضای خدا باشد، ولیّ خدا به آن نظر دارد و در هر چه رضای خدا نباشد، ولیّ خدا نیز توجّهی به آن نمی کند.
دو: حضور قلب یعنی توجّه به خدا و حکم او و بی توجّه بودن به غیر خداوند و احکام الهی؛ از همین رو حضور قلب مانع از توجّه اهل عبادت به احکام نماز نمی شود و نمازگزار در عین اینکه به هنگام نماز حضور قلب دارد، باید طبق احکام نماز و خواست تشریعی خدا نیز رفتار نماید.
با توجه به دو نکته گفته شده پاسخ این سوال چنین می شود که حضرت رسول (ص) متوجّه کودک در حال گریه شد، چون خداوند رحیم راضی نیست که عبادتش، موجب آزار خلق شود. پس بر امام جماعت تکلیف کرده که در چنین حالتی نماز را سریع بخواند و سریع خواندن نماز در چنین مواقعی از احکام نماز جماعت می باشد. بنابراین پیامبر (ص) نیز در این جریان طبق احکام الهی و خواست تشریعی خدا رفتار نمود.
امّا امام سجاد (ع) متوجّه فغان کودک نشد؛ چون طول یافتن یا نیافتن نماز ایشان دخلی در حال آن کودک نداشت و به حدّ کفایت کسانی بودند که به وضع او رسیدگی کنند. ولی اگر کسی در آن حال در کنار کودک حضور نداشت، امام (ع) نیز طبق وظیفه شرعی نماز خود را می شکست تا به حال او رسیدگی نماید. چون در چنین حالتی، وظیفه ی شرعی و الهی و رضایت خداوند در شکستن نماز می باشد.
■ با سلام
در ا حدیث رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم فرموده است: «الصلاة... راحة للبدن..منظور از اینکه نماز در بدن به انسان راحتی می دهد چیست؟
این حدیث درباره نماز شب است: «صلاة اللیل... راحة الابدان»؛(53) نماز شب سبب آرامش بدن می شود.(بحارالانوار، ج 87، ص 162). علت آن می تواند از نظر جسمی، سحرخیزی باشد. از سویی کسی که مداومت بر نماز شب دارد، تلاش می کند که شب را زودتر بخوابد، تا توفیق نماز ...
■ قرآن می فرماید: «نماز جز بر خاشعان سنگین است»،(و استعینوا بِالصَّبر و الصلاة ...) چه کنیم خاشع باشیم تا نماز بر ما سنگین نباشد؟
از این پرسش چند پاسخ داده شده است:
پاسخ اول: آیت الله جوادی آملی در تفسیر تسنیم در ذیل آیات 45 و 46 از سوره بقره می نویسد:
«قرآن کریم در آیه 46 به منشأ خشوع خاشعان اشاره کرده، می فرماید: یاد مرگ و قیامت، همه توان انسان را گرفته، قلب او را می لرزاند ...
■ آیا می‌توان نماز والدین را برای پدر بزرگ و مادر بزرگ هم خواند؟ و آیا باید در نیت اسم‌هایشان را ذکر کنیم؟
پاسخ اجمالی
در برخی از منابع روایی - البته بدون آن‌که صریحاً مستند به روایتی شود - نمازی تحت عنوان «نماز والدین» چنین نقل شده است:
این نماز دو رکعت است؛ در رکعت اول بعد از حمد، ده مرتبه آیه «رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنِ ...
